Guilan Pain Clinic

کلینیک درد گیلان

درمان زخم با لارو مگس

استفاده از لارو مگس، زمینه درمانی مشترکی بین پزشکی و حشره شناسی است که تاکنون جان هزاران زخمی را در کشورهای مختلف نجات داده است، بدون این که این افراد نیاز به بستری شدن در بیمارستان یا اعمال جراحی داشته باشند. 

لارو درمانی» (Maggot Therapy) که با استفاده از لارو نوعی حشره به نام «Lucilia Sericata» انجام می‌شود، برای درمان زخم‌های دیابتی، زخم‌های بستر، سوختگی، ‌عفونت استخوان (استئومیلیت)، عفونت‌های بعد از عمل جراحی و Carbuncle کاربرد کاملا موثری دارد.  لاروهای L.sericata که گویی برای درمان زخم‌ها خلق شده‌اند، تنها از قسمت‌های نکروزه و عفونی زخم تغذیه می‌کنند و هرگز به قسمت‌های زنده حمله نمی‌کنند. 

لارو درمانی (Maggot Therapy) که با استفاده از لارو گونه‌ای مگس به نام «Lucilia Sericata» انجام می شود در درمان زخم پای دیابتی، زخم بستر، سوختگی، عفونت استخوان (استئومیلیت) و عفونت‌های بعد از عمل جراحی، زخم Meningomyelocell، زخم Venous Stasis Ulcers، قانقاریا، زخم Buerger،آبسه‌های عفونی پوستی، عفونت ناشی از زخم های سرطانی وسایر زخم ها کاربرد دارد. 

نکته ظریفی که در این روش وجود دارد این است که این لاروها گویا تنها برای درمان چنین زخم‌هایی خلق شده‌اند؛ چرا که فقط از قسمت‌های نکروزه و عفونی زخم تغذیه می‌کنند و هرگز به قسمت‌های زنده حمله نمی‌کنند. 

هزینه کمتر و درمان سریع‌تر زخم‌های عفونی از مزایای لارو درمانی است 

در این روش، ابتدا تخم مگس‌ها به وسیله مواد ضدعفونی کننده، ضدعفونی شده و پس از ارزیابی کیفی جهت اطمینان از استریل بودن به روی زخم عفونی بیمار قرار زده می‌شود. 

متأسفانه گاهی بیمارانی دیده می‌شوند که به علت لارو درمانی با لاروهای غیر استریل نه تنها بهبودی پیدا نکرده‌اند بلکه به علت ابتلا به عفونت ثانویه دچار قطع عضو شده‌اند. امری که در مورد زالو درمانی نیز به علت غیر استریل بودن زالوها نیز در موارد زیادی به گسترش عفونت و عوارض بعدی منتهی شده است.

در بزاق لاروها آنتی بیوتیک Allantoin وجود دارد که روی طیف وسیعی از باکتری‌ها مؤثر است. لاروها همچنین آمونیاک و بیکربنات کلسیم ترشح میکنند که خاصیت میکروب کشی بالایی دارند و ضمناً pH زخم را به حدود 8 تا 8 / 5 می‌رسانند که در این pH کلونیزه شدن باکتری‌ها به حداقل می‌رسد. 

در قسمت سر لاروها نیز موهای نوک تیز و فراوانی وجود دارد که برخورد فیزیکی آنها با میکروب‌ها سبب نابودی قسمت قابل توجهی از آنها می‌شود، لاروها موادی شبیه به اینترلوکین 6 و10 ترشح می‌کنند که سبب تسریع در بهبودی زخم و بوجود آوردن فیبروبلاست‌ها می‌شوند. 

فعالیت لاروها سبب بالا رفتن حرارت در زخم و موجب تسریع خون‌رسانی به زخم می‌شود، همچنین لاروها جنب و جوش و حرکات فراوانی در محل زخم دارند که سبب ماساژ زخم و خون رسانی بیشتر به زخم می‌شوند. 

لاروها با قلاب‌های دهانی، قسمت‌های نکروزه زخم را خراش داده و با ترشح آنزیم Proteolytic بافت‌های مرده را به حالت نیمه مایع درآورده و سپس آن را می‌مکند و به این ترتیب سبب پاکسازی و از بین رفتن قسمت‌های مرده زخم می‌شوند. 

عضو هیات علمی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران ادامه داد: ترشح مداوم و زیاد بزاق لاروها از یک سو سبب شست‌وشوی زخم شده و از سوی دیگر قسمت اعظم باکتری‌هایی که مورد تغذیه لارو قرار گرفته، در قسمت اسیدی دستگاه گوارش لارو3 =(pH) از بین می‌رود. 

وی با ا شاره به برخی از افرادی که این روش بر روی آنها اجرا شده است گفت: دو تن از جانبازان جنگ تحمیلی یکی با زخم 27 ساله و کاندیدای قطع پا از زیر زانو و دیگری با زخمی 22 ساله و کاندیدای قطع پا از مچ با استفاده از لارو درمانی طی 17 روز به طور قطعی درمان شدند.  با اشاره به قدمت استفاده از لارو درمانی در بهبود زخم‌های عفونی رواج این روش از قر‌ن‌ها قبل در برخی قبایل استرالیا، برمه و قوم مایا در آمریکای مرکزی است. از قرن 16 میلادی به بعد تاثیر لارومگس‌ها در درمان زخم‌های مجروحان در جبهه‌های جنگ گزارش شده و اولین بار در سال 1556، Pare Ambroiso پزشک مخصوص هنری سوم در فرانسه اهمیت و اعجاز لارو مگس‌ها در درمان زخم را در جریان جنگ Saint Quentin گزارش کرد. 

سرخپوستان مايايي زخمها را با پوششي از خون گاو آفتاب خورده مي پوشاندند. پس از چند روز لاروها در آن تجمع مي کردند. يک قبيله بدوي استراليايي نيز زخمها را بااستفاده از ماگوت (لارو/ نوزاد مگس) درمان مي کردند. در جزيره نيوفاولند، يک عفونت حاد در دستان يک ماهيگير با استفاده از ماگوت ها به وسيله يک پيرزن درمان شد.يکي از اولين شواهد کتبي درباره لارو درماني به آمبريوس پار نسبت داده مي شود. اين جراح به تاثيرات مفيد ماگوت ها بر زخم سربازان در سال 1557 ميلادي اشاره کرده است. سال 1829 يکي از پزشکان ارتش ناپلئون مشاهده کرد که ماگوت ها به نسوج مرده حمله مي کنند و باعث بهبود زخم مي شوند.اولين مطالعات علمي درباره کاربرد ماگوت ها توسط پزشکي به نام دکتر دبليو اس باير(Dr.W. S. Baer) در زمان جنگ جهاني اول انجام شد. او مطالعات گسترده اي را درباره مگس گوشت آغاز کرد. او رگه هايي از نسوج سالم را در جاي زخمها و جراحات سربازاني که روزها بدون هيچ گونه مراقبت در ميدان جنگ رها شده و زخمها و جراحات آنها مورد هجوم ماگوت ها قرار گرفته بود ، مشاهده کرد. در طول دوران قبل از کشف آنتي بيوتيک مرگ ومير ناشي از اين گونه زخم ها نزديک به 75 درصد بود.

در طول دهه 1920 و 1930 باير درمان موفقيت آميز عفونت هاي استخوان و زخمهاي مزمن پا در بيش از 90 بيمار با استفاده از ماگوت ها را گزارش کرد. اوکشف کرد که ماگوت ها نسوج مرده را از بين مي برند و ساخت نسوج زنده و سالم را فعال مي کنند. آنها کار مي کنند تا نسوج مرده را برطرف و محل زخم را از باکتري ها پاک سازي کنند ، در حالي که به نسوج زنده و سالم آسيبي نمي رسانند. استفاده از لارو مگس براي درمان زخمها، سوختگي ها ، انواع خاصي از تومورهاي خوش خيم و بدخيم ، دمل ها و کورک ها در جايي که ديگر درمان ها جواب ندهد يا براي درمان مناسب نباشد روشي بسيار ساده و نسبتا ارزان بوده و برخلاف آنتي بيوتيک ها هيچ گونه عارضه اي بجا نخواهد گذاشت.

سال 1935 بيش از 200 بيمارستان و 600 پزشک براي درمان 5700 بيمار در ايالات متحده و کانادا از ماگوت ها استفاده کردند. استفاده از لارودرماني براي زخمهاي بدخيم سينه ، سوختگي ها، آپسه ها، ياخته هاي پولکي سرطاني و التهابات نيمه حاد زايده پستاني موفقيت آميز بوده است.

کشف پني سيلين و داروهاي سولفا در دهه 1940 باعث توقف در ماگوت تراپي شد. اما امروز با ظهور ميکرب هاي مقاوم در برابر آنتي بيوتيک ها طب انساني دوباره به لارودرماني روي آورده است.دکتر جان نثاري ، پزشک ارتوپد در بيمارستان بقيه الله در اين باره مي گويد: مگسي که اين لارو را مي گذارد ، مگس خانگي نيست بلکه در بيابان ها زندگي مي کند. اين مگس از فرسنگ ها و کيلومترها عفونت را تشخيص مي دهد و به سمت آن پرواز مي کند و روي آن تخم مي گذارد. در جنگ جهاني هم مشاهده شد تعدادي از مجروحاني که پايشان قطع شده و زخمشان کرم افتاده بود ، بدون درد بودند و هيچ عارضه و عفونت فعالي نداشتند.

اين کرمها نسوج ميکروزه و گنديده را مي خوردند و بعد خودشان از زخم بيرون مي روند. آنها که زخمشان کرم نداشت تب و لرز مي کردند و گاه مي مردند. لارودرماني روشي شناخته شده براي درمان زخمها و عفونت هاي مزمن است که در دنيا انجام مي شود. دراين روش لارو حشره را پس از اين که از تخم بيرون آمد، روي زخم مي گذارند تا از نسوج مرده زخم تغذيه کند. وقتي لارو به مرحله بلوغ رسيد ، ديگر از زخم تغذيه نمي کند و خودش از آن بيرون مي رود ، سپس آنها را عوض مي کنند و لاروهاي ديگري روي آن مي گذارند. به کمک اين روش مي توان زخمهاي عفوني ناشي از عمل جراحي و سوختگي ، زخمهاي ديابتي عفوني شده يا زخمهايي که به علت تروما و يا بعد از عمل جراحي عفوني مي شوند را به صورت سرپايي درمان کرد. اين روش نياز به بستري شدن در بيمارستان و مصرف آنتي بيوتيک ندارد و هزينه آن بسيار پايين است ؛ اما درحال حاضر چون تهيه لارو در کشور ما کمي مشکل است و هنوز به صورت گسترده نمي توانند آن را تکثير کنند و سيستم آن هنوز آماده نشده است ، ممکن است هزينه ها کمي گران باشد، ولي اگر تکثير لارو گسترش يابد اين روش بسيار ارزان تر و مناسب تر از ديگر روشهاست.تاییدیه FDA، پشتوانه جهانی لارودرمانی  در سال 1989، دکتر شرمن، کارشناس حشره‌شناسی و پزشک با دو تخصص طب گرمسیری و بیماری‌های عفونی، این روش درمانی را در آمریکا مجدداً احیا و در سال 2004 میلادی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) این روش را تائید کرد. نظر به این که استفاده از این روش، یقینا از قطع عضو و مرگ بیمارانی که دچار زخم‌های مزمن هستند، جلوگیری می‌کند امید است که در آینده نزدیک، شاهد ترویج و تفهیم این موضوع در مجامع پزشکی کشور باشیم. 

همزمان با این روش تکمیلی باید روش‌های معمول مانند استفاده از آنتی بیوتیک ، پانسمان و غیره نیز صورت گیرد و به تنهایی نمی‌توان از این روش استفاده کرد.